ASC

ASC staat voor Aquaculture Stewardship Council (ASC). ASC is een onafhankelijke internationale non-profit organisatie die een certificeringsprogramma voor verantwoorde viskweek beheert en verder ontwikkelt.

De organisatie is in 2009 opgericht door het WNF en het Initiatief Duurzame Handel. Vis met het ASC-keurmerk komt uit kwekerijen die aantoonbaar goed omgaan met de natuur en richtlijnen naleven op het gebied van sociale omstandigheden voor arbeiders en lokale gemeenschappen. Door vis met het ASC-keurmerk te kiezen weten consumenten zeker dat ze verantwoord gekweekte vis, schaal- en schelpdieren kopen.

Het ASC-certificeringsprogramma beloont verantwoorde kweekmethoden en creëert verandering door vier aan elkaar gekoppelde initiatieven:

de ASC-standaarden die beoordelen of kwekerijen verantwoord werken
de erkenning en promotie van verantwoorde kweekmethoden door het gebruik van een consumentenlogo dat de keuze van de consument beïnvloedt
het leggen van contacten met commerciële partners om vraag en markttoegang te creëren voor ASC-gecertificeerde vis en zeevruchten
samenwerking met partners en collega-ngo’s om de vraag naar gecertificeerde vis en zeevruchten te vergroten via de aankoopvoorkeur van consumenten

Elke commerciële, niet-commerciële of mediaorganisatie kan een aanvraag indienen om het ASC-logo te gebruiken. Hieronder zie je welke logolicentieovereenkomst vereist is voor de verschillende soorten stakeholders.

MSC

MSC staat voor Marine Stewardship Council. MSC is een onafhankelijke organisatie die een internationaal erkend milieukeurmerk en certificeringsprogramma heeft ontwikkeld voor duurzame wildvangstvisserijen.

Om het MSC-keurmerk te krijgen moet een visserij voldoen aan de MSC-standaard voor duurzaam gevangen vis. Dit is de strengste en meest veelomvattende milieu-standaard voor wildvangstvisserijen die er is. En er moet voldaan worden aan drie principes: het visbestand moet gezond zijn en niet overbevist worden, de visserij mag geen significante negatieve effecten hebben op het ecosysteem, de visserij moet goed beheerd worden.

De MSC standaard beoordeeld geen sociale aspecten van de visserij. Om het MSC certificaat te krijgen doorloopt een visserij een open en transparante beoordelingsprocedure. De beoordeling wordt uitgevoerd door een onafhankelijke 3de partij betrokken: dus niet door de MSC of sector zelf. Als een visserij het certificaat heeft, wordt de visserij aan jaarlijkse controles onderworpen. Iedere 5 jaar vindt er een volledige herbeoordeling plaats om te zien of deze visserij nog aan de standaard voldoet en al zijn afspraken is nagekomen.

Als consument wil je zeker weten dat een visproduct met een keurmerk ook echt van een duurzame visserij of duurzame kwekerij komt. Je wil niet dat een product met keurmerk stiekem vermengd wordt door producten zonder keurmerk. De hele keten – van visserij/kwekerij, handel, verwerker tot restaurant of supermarkt – wordt hierop gecontroleerd. Zo weet je als consument zeker dat de vis in de winkel gegarandeerd duurzaam is.

ESF

Op de meeste palingproducten in Nederland is het blauwe ESF-logo te vinden. ESF staat voor Eel Stewardship Fund opgericht door DUPAN (Duurzame Paling Nederland).

DUPAN is opgericht en wordt vertegenwoordigd door de Nederlandse palingsector. Palingkwekers, -verkopers, -handelaren en andere partijen mogen het ESF-logo op hun producten plaatsen wanneer ze zich aansluiten bij het ESF-fonds.

Aangesloten zijn bij het ESF fonds houdt in dat er een deel van de opbrengst van de palinghandel of verkoop naar DUPAN gaat. DUPAN investeert hiermee in activiteiten zoals paling over de dijk zetten of het uitzetten van paling uit de kwekerij in het wild. Met deze activiteiten tracht DUPAN bij te dragen aan het herstel van de bedreigde paling. Het logo zegt niets over de toestand van de paling.

Het blauwe ESF logo lijkt erg op het logo van MSC (Marine Stwardship Council), hét logo voor duurzame wildgevangen vis. Het is echter niet vergelijkbaar. Good Fish Foundation ondersteunt het ESF logo niet. Het is namelijk niet aangetoond dat de maatregelen die worden gefinancierd daadwerkelijk bijdragen aan herstel.

BAP

De Global Aquaculture Alliance en de Aquaculture Certification Council zijn organisaties van kwekers die een standaard en certificeringprogramma hebben ontwikkeld voor de kweek van garnalen, tilapia en meerval (channel catfish) en voor de productie van visvoer. De industrie heeft zelf de standaard opgesteld, met weinig inspraak van milieuorganisaties.

De standaard wordt Best Aquaculture Practice genoemd, ofwel BAP, en omvat milieucriteria. Deze zijn echter niet erg streng. De standaard mist bovendien criteria voor belangrijke duurzaamheidaspecten van kweek zoals de herkomst en samenstelling van het visvoer en het voorkomen van ziekten en ontsnappingen. Toch is het keurmerk een stap in de goede richting. Visinkopers doen er goed aan om bij de aankoop van producten met het BAP-keurmerk te achterhalen of ook het kweeksysteem is gecertificeerd. Als alleen de verwerkingsfabriek is gecertificeerd, zegt dit label niets over de duurzaamheid van het kweeksysteem.

Dolfijnvriendelijk geen duurzaam keurmerk

Opgepast met het label ‘dolfijnvriendelijk’.

De Amerikaanse milieuorganisatie Earth Island Institute (EII) ontwikkelde in 1990 een standaard voor dolfijnvriendelijke tonijnvisserij. Deze standaard moest een halt toe roepen aan de enorme dolfijnbijvangst en sterfte in de drijfnet- en ringzegenvisserij op geelvintonijn in het oostelijke deel van de Stille Oceaan.

De standaard vereist dat vissers voorkomen dat dolfijnen worden bijgevangen en geen gebruik maken van drijfnetten. Op grote boten moet een onafhankelijke waarnemer aan boord zijn. Bedrijven als Princess Foods en Deepblue, die het keurmerk voeren op hun producten garanderen daarmee dat de tonijn op een dolfijnvriendelijke manier, volgens de standaard van EII, is gevangen.

Het ‘keurmerk’ ontvangt veel kritiek. Zo vindt er geen onafhankelijke certificering plaats: bedrijven geven zelf een verklaring af dat ze aan de standaard voldoen. EII voert wel willekeurige inspecties uit.

Ten tweede gaat de standaard uitsluitend over dolfijnbijvangst en niet over bijvangsten van andere dieren (bv. schilpadden en haaien) of over de invloed van de visserij op het tonijnbestand. Het keurmerk wekt daarom onterecht de suggestie dat dolfijnvriendelijke tonijn ook duurzame tonijn is.

Ten slotte is het keurmerk ook te vinden op tonijnproducten uit tonijnvisserijen waar dolfijnbijvangst helemaal niet speelt, zoals in de visserij op skipjack. Het gebruik van het keurmerk is in dit geval misleidend. Het Wereld Natuur Fonds, Good Fish Foundation, Stichting De Noordzee en Greenpeace ondersteunen deze standaard om de bovengenoemde redenen niet.

Soms dragen tonijnproducten andere ‘dolfijnvriendelijke’ labels of alleen een tekstuele verklaring. Zo wordt in sommige gevallen geprobeerd de afdrachten die er voor het gebruik van het EII logo betaald moeten worden te omzeilen. In andere gevallen gaat het om een ander certificeringprogramma, van een andere organisatie en met andere criteria.